เตมีย์ชาดก : เจ้าชายผู้ไม่อยากครองราชย์

เจ้าชายผู้แสร้งทำเป็นคนใบ้และพิการเพื่อหลีกเลี่ยงจากการเป็นกษัตริย์ – A Journey Through Renunciation

บำเพ็ญบารมีขั้นสูงสุด : เนกขัมมบารมี

เจ้าชายเตมีย์ พระโอรสของพระราชาผู้ครองเมืองกาสี หลังจากพระองค์ทรงทราบว่าพระราชบิดาเคยตัดสินโทษประหารชีวิตคนจำนวนมาก ทรงเห็นว่าสิ่งเหล่านี้เป็นบาปใหญ่ที่พระองค์ไม่ปรารถนาจะสืบทอด

เมื่อทรงตระหนักถึงสิ่งนี้ พระองค์จึงแสร้งทำเป็นคนพิการ ไม่พูด ไม่เดิน ไม่ตอบสนอง เพื่อหลีกเลี่ยงการครองราชย์ แม้จะถูกทดลองและทดสอบอย่างหนัก เช่น ถูกลากด้วยโคลนและถูกเฆี่ยนตี พระองค์ก็ยังคงแสร้งทำต่อไป จนกระทั่งในที่สุดพระราชบิดาตัดสินใจขับไล่พระองค์ไปยังป่า โดยสั่งให้นายสารถีฝังพระองค์ในทราย แต่ด้วยพระบารมีของพระโพธิสัตว์ พระองค์สามารถพูดความจริงให้สารถีเข้าใจได้ และในที่สุดทรงบรรพชาเป็นฤๅษี

• “มูคะ” ในภาษาบาลีแปลว่า “ใบ้”
• “เตมีย์” มีความหมายว่า เปียกชุ่ม หรือ ชุ่มน้ำ

• “เนกขัมมะ” หมายถึงการออกบวช
• คำว่า “เนกขัมมะ” ได้ขยายความหมายกว้างขึ้น ไม่จำกัดแค่การออกบวช
• ปัจจุบันรวมถึงการปฏิบัติธรรมและวิถีชีวิตที่มุ่งลดละกิเลส เช่น ค่ายเนกขัมมะสำหรับเยาวชน
• สตรีผู้ปฏิบัติธรรมมักใช้คำว่า “บวชเนกขัมมะ”
• มีการตั้ง “เนกขัมมสถาน” เป็นสำนักปฏิบัติธรรมสำหรับสตรี

• เรื่องราวของพระเตมีย์มีความคล้ายกับพระเวสสันดรชาดก และเจ้าชายสิทธัตถะ ในแง่การสละราชสมบัติเพื่อแสวงหาทางพ้นทุกข์
• อดทนในสิ่งที่ใช่ การนิ่งเงียบของพระเตมีย์ไม่ใช่การยอมแพ้ แต่คือการรอคอยโอกาสเพื่อหลุดพ้น
• พระเตมีย์ต้องรับแรงกดดันจากพระบิดา ซึ่งอาจจะไม่ต่างจากยุคสมัยนี้ที่ลูกได้รับแรงกดดันจากครอบครัว
• แม้พระราชบิดามารดาจะทุกข์ทรมานกับพฤติกรรมของพระเตมีย์ แต่ในที่สุดก็ได้พบว่า บางครั้งการปล่อยให้ลูกเลือกทางเดินของตัวเอง อาจเป็นความรักที่ยิ่งใหญ่ที่สุด

เรื่องของพระเตมีย์ไม่ใช่แค่นิทานสอนใจ แต่เป็นคู่มือการใช้ชีวิตที่สอนเราเกี่ยวกับการละทางโลก บางครั้งสิ่งที่เราคิดว่าเป็นการสูญเสีย อาจเป็นประตูสู่อิสรภาพที่แท้จริง