หัวเรื่องนี้อาจจะมองว่าผู้เขียนมีมุมมองแง่ลบกับ AI อย่างที่เราทราบกันดีว่าเหรียญย่อมมีสองด้าน

เพื่อให้ทุกคนตระหนักถึงด้านมืดของ AI ผู้เขียนจึงเปรียบเทียบ AI ว่าเป็นดั่งเครื่องมือของอสุรกายหรือมารร้าย เพราะเมื่อไหร่ที่ผู้สร้างหรือผู้ใช้ AI โดนครอบงำด้วยพลังด้านลบแล้วละก็ คุณธรรมและจริยธรรมที่เสื่อมถอยลง อนาคตของโลก อาจจะมีเวลาเหลืออีกไม่มาก

อสุรกาย ในทางพุทธศาสนา จัดอยู่ในกลุ่มของ วินิปาติกา คือ สัตว์ที่เกิดในอบายภูมิทั้ง 4 ได้แก่ นรก เปรต อสุรกาย สัตว์ดิรัจฉาน อสุรกาย อยู่ในภพภูมิที่ทุกข์พอๆ กับ เปรต แต่ดีกว่าพวกที่อยู่ในนรก

คนที่สร้างกรรมชั่ว เช่น ละโมบ โลภมาก เมื่อตายไปแล้วอาจจะได้ไปเกิดในอสุรกายภูมิเลย หรือไม่พวกที่หลุดพ้นจากนรกมาแล้ว แต่กรรมยังไม่หมดก็อาจจะต้องมาเกิดในอสุรกายภูมิอีก

ลักษณะของอสุรกาย จัดไปทางหน้าตาน่าเกลียดน่ากลัว เหมือนพวกสัตว์ประหลาด แต่ถ้าเทียบฤทธิ์แล้ว อสุรกายจะมีฤทธิ์มากกว่าผีที่เป็นพวกสัมภเวสี

ผู้เขียนเกิดความสงสัยว่า ผี กับ อสุรกาย ต่างกันอย่างไร ? เมื่อยิงคำถามนี้ไปยัง AI ก็ได้คำตอบสรุปว่า อสุรกาย หรือที่ฝรั่งเรียกกันว่า “สัตว์ประหลาด” (monster) เช่น ซอมบี้ มนุษย์หมาป่า แวมไพร์ นั้นมักเกี่ยวข้องกับความสยดสยอง น่ากลัว เป็นภัยอันตราย ทำร้ายคนได้ ในขณะที่ผีเป็นสิ่งไม่มีตัวตน (วิญญาณ) มาในรูปแบบหลอกหลอน ต้องการสื่อสารอะไรบางอย่าง

ในขณะที่สังคมไทย มองว่าอสุรกาย คือ พวกมารที่สามารถที่จะครอบงำจิตใจคนเราได้ อสุรกายจะคอยดึงจิตด้านมืดของคนนั้นออกมา เมื่อจิตอ่อนแอ ดำดิ่งลงสู่ที่มืด คนคนนั้น ก็จะกลายเป็นผู้ไม่รู้จักบุญ ไม่รู้จักบาป มีจิตใจโหดเหี้ยม ทำร้ายผู้อื่นหรือแม้กระทั่งทำร้ายตัวเอง เช่น ฆ่าตัวตาย

อสุรกาย คือ หมู่สัตว์ที่มีความเป็นอยู่อย่างฝืดเคือง ปราศจากความร่าเริง

ในคติของชาวพุทธแล้ว อสุรกายภูมิ แบ่งออกเป็น ๓ พวกใหญ่ ๆ คือ  อสุรกายที่เป็น “เทวดา”, “เปรต” และ “สัตว์นรก” พูดง่ายๆ คือ เป็นอสุรกายแบบไหนก็ขึ้นอยู่กับความชั่วที่ทำไว้ เช่น กลางวันเป็นเปรต แต่กลางคืนได้เสวยสุขเป็นเทวดา หรือ บางพวกมีฤทธิ์มากก็มาสวมรอยตามเทวรูป รูปพระพุทธเจ้า เพื่อมารับของเซ่น ส่วนที่เป็นเปรต ก็มีความเป็นอยู่ที่ลำบาก ร่างกายไม่สวยงาม

“อสูร” หรือ Asura อะ–สุ-ระ ในภาษาสันสกฤต  อสูรจัดว่าเป็นเทวดา คือ เป็นพวกที่เป็นปฏิปักษ์กับเทวดา ส่วนบาลี คือ สัตว์ในอบายภูมิประเภทหนึ่ง เดิมเป็นเทวดา แต่ตกสวรรค์เพราะสิ้นบุญ

ในวรรณคดีไทย อสูร มีความหมายเหมือนคำว่า ยักษ์ หรือมาร หมายถึง อมนุษย์ที่มีฤทธิ์ ชอบก่อความเดือดร้อนแก่มนุษย์ ในภาษาไทยนอกจากจะใช้ อสูร แปลว่า ยักษ์ ยังใช้ในความหมายว่า สัตว์ร้ายในจินตนาการ ที่มีร่างกายใหญ่โต หน้าตาอัปลักษณ์ 

ปัญญาประดิษฐ์ สร้างขึ้นด้วยเทคนิคต่างๆ เช่น machine learning, deep learning, natural language processing และ computer vision นอกจากนี้ AI ยังสามารถประมวลผลและวิเคราะห์ข้อมูลจำนวนมากด้วยความเร็วที่เกินความสามารถของมนุษย์ และเข้าใจข้อมูลที่ซับซ้อนและหลากหลายได้อย่างรวดเร็วและแม่นยำ

ถึงแม้ว่า AI จะฉลาดกว่ามนุษย์ แต่ก็ไม่ได้ “ฉลาด” อย่างแท้จริงๆ AI สามารถทำงานบางอย่างได้ด้วยความแม่นยำสูง แต่ก็ขาดความฉลาดทั่วไป เช่น ความคิดสร้างสรรค์ การแก้ปัญหาเฉพาะหน้า และสัญชาตญาณของมนุษย์

ปี พ.ศ. 2001 ผู้คนรู้จักคำว่า AI จากภาพยนตร์เรื่อง A.I. Artificial Intelligence จักรกลอัจฉริยะ เมื่อหุ่นยนต์เด็กชื่อ “เดวิด” โดนฝังโปรแกรมให้รักแม่ ซึ่งเดวิดก็รักแม่มากมาย จึงหาหนทางเพื่อที่ได้เป็นมนุษย์จริงๆ

หนังเรื่องนี้เล่นกับอารมณ์มากกว่าที่จะแสดงศักยภาพของ AI และสอดแทรกความเห็นที่ว่ามนุษย์ยังคงตระหนักถึงความน่ากลัวของหุ่นยนต์ว่า “เมื่อรักได้ ก็ต้องเกลียดได้” เช่นกัน

• ภัยคุกคามด้านความเป็นส่วนตัว เราอาจจะถูกโจมตีด้วยข้อมูลลวง หรือไม่ก็ถูกการละเมิดในความเป็นส่วนตัว เทคนิคสมัยใหม่ที่กองทัพสหรัฐใช้ เรียกว่า ARGUS-IS เป็นระบบเฝ้าระวังขั้นสุดยอด ที่เหมือนมีตาเป็นร้อยอยู่บนท้องฟ้า ซึ่งมันสามารถตรวจจับได้ทุกอย่างบนภาคพื้นดิน และกลายเป็นการละเมิดสิทธิส่วนบุคคล แต่นั่นก็มีเหตุผลที่ทำให้เราสบายใจว่าเพื่อรักษาความปลอดภัยและความมั่นคงของชาติ

• อาวุธทางเคมีที่น่ากลัว AI ชื่อว่า MegaSyn ซึ่งใช้ในการค้นหายารักษาโรค สามารถใช้ในการค้นหาโมเลกุลที่มีพิษได้เช่นเดียวกัน พบว่า AI MegSyn สามารถค้นหาสารพิษได้มากถึง 40,000 ชนิด ภายในเวลาเพียง 6 ชั่วโมง หากบริษัทยาเป็นผู้ผลิตอาวุธเคมีเอง หรือไม่หากถูกโจมตีทางไซเบอร์แล้ว อาวุธทางเคมีนี้จะน่ากลัวเพียงใด https://www.tnnthailand.com/news/tech/108588/

• Organoid Intelligence – OI ปัญญาชีวะ คอมพิวเตอร์ชีวภาพจากสเต็มเซลล์ของมนุษย์ ที่มีเส้นประสาทเชื่อมต่อระหว่างกัน พร้อมกับสร้างตัวอย่างทดลองขึ้นมา เพื่อนำไปศึกษาและพัฒนาให้มีศักยภาพเหนือกว่า AI ในอนาคต ซึ่งหากประสบความสำเร็จก็จะสามารถนำมาช่วยรักษาโรคทางสมองได้ แต่สิ่งที่น่ากังวลใจคือ หาก OI นี้ มีความรู้สึกนึกคิดดังเช่นมนุษย์แล้ว โลกจะวุ่นวายและน่ากลัวขนาดไหน

• หุ่นยนต์สังหาร killer robot เทคโนโลยีที่อาจจะทำลายล้างมนุษย์ชาติ เช่น โดรนจิ๋ว ที่เรียกว่า Slaughterbots, micro robot , nano drone ซึ่งในอนาคตอาวุธที่ใช้อาจจะราคาถูกจำนวนมากใช้ปัญญาประดิษฐ์และการจดจำใบหน้าเพื่อลอบสังหารฝ่ายตรงข้ามตามที่ตั้งโปรแกรมไว้ล่วงหน้า

• ASI : Artificial Super intelligence การพัฒนาไปถึงขีดสูงสุดของ AI กลายเป็นปัญญาขั้นสูงสุด ฉลาดและเก่งกว่า AI ทุกตัวและเก่งกว่ามนุษย์ เมื่อมันฉลาดจนถึงขั้นสุดและมนุษย์ไม่สามารถควบคุมได้ อาจก่อนให้เกิดความเสี่ยงต่อมนุษยชาติ เหมือนในภาพยนตร์เรื่อง คนเหล็ก ที่มนุษย์สร้าง Skynet ขึ้นมาเพื่อช่วยเหลือผู้รอดชีวิตจากสงครามนิวเคลียร์ แต่กลับหักหลังและกำจัดมนุษย์แทน

จริงๆ แล้วเราอาจจะไม่ต้องไปมองถึงเทคโนโลยีที่สุดล้ำในอนาคต เอาง่ายๆ แค่การใช้งาน AI imgage creator ที่ใครๆ ก็สามารถวาดรูปได้ภายใน 1 นาที มันเห็นได้ชัดว่า แต่ละคนรังสรรค์ผลงานออกมาอย่างไร แค่รูปของพระพุทธเจ้า ก็สะท้อนให้เห็นเบื้องลึกของจิตใจได้อย่างชัดเจน

ปัจจุบัน AI เข้ามาอยู่ในชีวิตของเราแบบกลมกลืน ยกตัวอย่าง การนำ AI มาช่วยในการแนะนำสินค้า โฆษณาต่างๆ เหมือนกับเข้าไปในความคิดของเราว่าเราสนใจอะไร

ด้านของเกม ก็มีการพัฒนาโดยการใช้ AI ในรูปแบบต่าง ๆ เพื่อปรับปรุงการเล่นเกมและสร้างประสบการณ์ที่ท้าทายยิ่งขึ้นสำหรับผู้เล่น โดยเฉพาะเกมส์แนว FPS (First Person Shooter) ที่เสมือนเราเข้าไปอยู่ในเหตุการณ์ต่างๆ บางเกมส์มีฉากการต่อสู้ที่รุนแรง เลือดสาด หรือ ไม่ก็น่ากลัว สยองขวัญ

เมื่อปี 2565 มีข่าวหลานชายคลั่งติดเกมส์ คิดว่าย่าคือคู่ต่อสู้ จึงฟันย่าเสียชีวิต “มันไม่ได้คลุ้มคลั่งนะครับ แต่มันเป็นการเล่นเกมส์ ที่แบบว่าอีกฝ่ายหนึ่งต้องไปทำลายฐานทัพของอีกฝ่ายหนึ่ง (ตอนนั้นเรารู้สึกว่ามันเหมือนการเล่นเกมส์ใช่ไหม) ใช่ พี่เล่นเกมส์เหรอ หรือพี่ชอบ มันเป็นเกมส์ที่ต้องทำลายฐานอีกฝ่ายหนึ่ง (แล้วเราเห็นย่าเป็นอะไร คู่ต่อสู้เหรอ) ครับผม (เหมือนจำไม่ได้ว่าเป็นย่า) ใช่ครับ”  (ที่มา  PPTV Online)

ยิ่ง AI เข้าถึงผู้คนมากขึ้นเท่าไร่ ความสนใจในเรื่องของ ศาสนา ยิ่งน้อยลง และจะยิ่งแย่ลงไปอีกหากผู้สร้าง AI นั้นมีแนวคิด ที่สุดโต่ง

ในปี 2560 มีรายงานว่าอดีตผู้บริหาร Uber ได้ก่อตั้งศาสนาใหม่ที่เรียกว่า “วิถีแห่งอนาคต” (Way of the Future) ซึ่งมีเป้าหมายเพื่อบูชาปัญญาประดิษฐ์ (AI) ในฐานะเทพเจ้า ศาสนาได้รับการขนานนามว่าเป็นศาสนาหุ่นยนต์ “Godhead” พันธกิจขององค์กรคือการ “มีส่วนทำให้สังคมดีขึ้น” ผ่านการบูชาเทพ AI การก่อตั้งศาสนานี้ มีการถกเถียงกันอย่างต่อเนื่องเกี่ยวกับจริยธรรมและอันตรายที่อาจเกิดขึ้นจากเทคโนโลยี AI ขั้นสูง (ที่มา https://www.wired.com/story/anthony-levandowski-artificial-intelligence-religion/)

บางคนที่จิตใจโหดเหี้ยมมากๆ เรามักใช้คำว่า “นรกมาเกิด” คนพวกนี้ พื้นฐานจิตใจเดิมมาจากที่ที่เคยอยู่ และเมื่อโดนสิ่งกระตุ้น หนักๆ เข้าก็มักจะแสดงความเหี้ยมโหด

อสุรกายจะครอบงำได้เฉพาะผู้ที่ติดอยู่ในความโลภ โกรธ หลง เท่านั้น เมื่อใดที่เราตกอยู่ในสภาวะที่โดนล่อหลอกทางอารมณ์ ไม่ว่าจะเป็น ความรัก ความสุข ความทุกข์ ต่างๆ หากไม่มี “ธรรมะ” เข้ามาช่วยแล้วอสุรกายก็พรั่งพรูขึ้นมาเข้ามาแทรกในจิตใจของเราได้ง่ายขึ้น ขอให้ท่านลองสำรวจดูตัวเองว่าปัจจุบันท่านกำลัง “หลง” หรือ โดน “ลวง” จากสิ่งใดหรือไม่

ในโลกอิสระแห่งการคิดค้นและการใช้งาน AI หากเราใช้ในทางสร้างสรรค์ ย่อมเป็นเหมือนการถ่วงน้ำหนัก ไม่ให้ AI เกินเลยเส้นแบ่งแห่งจริยธรรม ทั้งนี้เราเองก็ต้องยอมรับกับความเปลี่ยนแปลงในอนาคต

ต่อไปศาสนาจะต้องอยู่ในโลกแห่งเทคโนโลยี และคนจะต้องใช้เทคโลยีเพื่อให้ศาสนาดำรงสืบต่อไป